آغاز سال نوی تحصیلی بهانه‌ای شد تا به جایگاه دانش و خرد با نگاهی به ادبیات و تاریخ کهنسال میهنمان بپردازم.
برای آنکه گفتار طولانی نشود به چند بیت از استاد سخن، حکیم بزرگ و پدید آورنده حماسه ملی ایرانیان، فردوسی بزرگ و گذری گذرا به سطرهایی از تاریخ باستان سرزمین‌مان بسنده می‌کنم.
زنیرو بود مرد را راستی
ز سستی دروغ آید و کاستی
در نگاه نخست نیرو و زور بازو فاکتور مهم قدرت پهلوان و جوانمرد به‌نظر می‌رسد اما بیتی دیگر در شاهنامه به میان می‌آید.
توانا بود هر که دانا بود
ز دانش دل پیر برنا بود
«توانایی» زاییده «دانایی» است و توانایی بدون دانایی و خرد ارزشی ندارد. به زبان عامیانه زورمندی بی‌فهم و خرد، قلدری است فضیلتی در کار نیست.
در آغاز شاهنامه:
به نام‌خداوند جان و خرد
کزین برتر اندیشه بر نگذرد
به هر سو می‌نگریم در تاریخ و تمدن کهن ایرانیان «دانایی» سرچشمه «توانایی» است.
و باز هم در شاهنامه اندر ستایش خرد:
خرد بهتر از هر چه ایزد بداد/ستایش خرد را به از راه داد
خرد رهنمای و خرد دلگشای/خرد دست گیرد به هر دو سرای
از و شادمانی و زویت غمیست/و زویت فرونی و هم زو کمیست....
ازویی به هر دو سرای ارجمند/گسسته خرد پای دارد به بند
این مقاله تنها نگاهی بسیار مختصر بود با توجه به چند بیت از میان ابیات فراوان شاهنامه درباب اهمیت خرد و نگاهی به واژه‌ای از اوستا و دوجمله از میان سطرهای فراوان کتیبه‌های سنگی ارزشمند هخامنشی، برای بزرگداشت کوتاه «خرد».
حال دیوان شاعران، کتاب‌های مورخان و اندیشمندان و دانشمندان کهن، سخنان بزرگان دین و مذهب سرزمین‌مان که چه بسیار از اهمیت دانش و خرد گفته‌اند و خود این راه رفته‌اند، جای بحث مفصل خود را می‌طلبد.
تنها این مختصر را گفتم که آغاز دوباره فصل فراوان اندیشیدن را در مرز‌پرگهر به هم‌میهنانم خجسته باد گویم.
اشکان تقی‌پور - کارشناس ارشد فرهنگ و زبان‌های باستانی ایران
خرد می‌کوشد تا خرد جمعی را میان کودکان شما رشد و پرورش دهد.
